ದೇವೇಂದ್ರ ಝಾಝರಿಯಾ: ಭಾರತದ ನಿಜವಾದ ಪ್ಯಾರಾಲಿಂಪಿಕ್ ಹೀರೋ

ಭಾರತದ ಕ್ರೀಡಾ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಕೆಲವೇ ಕೆಲವು ಹೆಸರುಗಳು ಅಚಲ ಮನೋಬಲ ಮತ್ತು ಅಸಾಧಾರಣ ಸಾಧನೆಗಳ ಪ್ರತೀಕವಾಗಿ ನಿಲ್ಲುತ್ತವೆ. ಅಂತಹವರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರು ದೇವೇಂದ್ರ ಝಾಝರಿಯಾ. ರಾಜಸ್ಥಾನದ ಚುರು ಜಿಲ್ಲೆಯ ಒಂದು ಸಣ್ಣ ಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದ ದೇವೇಂದ್ರ, ಎಂಟು ವರ್ಷದವನಿದ್ದಾಗ ಮರವನ್ನೇರುತ್ತಿದ್ದಾಗ ಆಕಸ್ಮಿಕವಾಗಿ ವಿದ್ಯುತ್ ತಂತಿಗೆ ಕೈ ತಗುಲಿ ಎಡಗೈಯನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡರು. ಈ ದಾರುಣ ಘಟನೆ ಯಾವುದೇ ಸಾಮಾನ್ಯ ಮಗುವಿನ ಕನಸುಗಳನ್ನು ನುಚ್ಚುನೂರು ಮಾಡುತ್ತಿತ್ತು. ಆದರೆ, ದೇವೇಂದ್ರಗೆ ಇದು ಕೇವಲ ಒಂದು ಅಡೆತಡೆಯಾಗಿತ್ತು, ಅವರ ಅಚಲ ಇಚ್ಛಾಶಕ್ತಿಯ ಮುಂದೆ ಅದು ಅಪ್ರಸ್ತುತವಾಗಿತ್ತು.

ಈ ದೈಹಿಕ ಸವಾಲು ಅವರನ್ನು ಎಂದಿಗೂ ತಮ್ಮ ಗುರಿಯಿಂದ ವಿಮುಖಗೊಳಿಸಲಿಲ್ಲ. ಬದಲಾಗಿ, ಅವರು ತಮ್ಮ ಬದುಕಿನ ಹೊಸ ಮಾರ್ಗವನ್ನು ಚೆಸ್ ಮೂಲಕ ಕಂಡುಕೊಂಡರು. ತಮ್ಮ ಒಂದು ಕೈನಿಂದಲೇ ಜಾವೆಲಿನ್ ಎಸೆಯುವ ಕಲೆಯನ್ನು ಕರಗತ ಮಾಡಿಕೊಂಡರು, ದೇಹದ ಸಮತೋಲನ ಮತ್ತು ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಪರಿಪೂರ್ಣವಾಗಿ ನಿಯಂತ್ರಿಸಿದರು. ಅವರದ್ದು ಕೇವಲ ಒಬ್ಬ ಪ್ಯಾರಾ-ಅಥ್ಲೀಟ್‌ನ ಕಥೆಯಲ್ಲ, ಬದಲಿಗೆ ಪ್ರತಿಕೂಲ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗಳನ್ನು ಮೆಟ್ಟಿ ನಿಂತು, ಸತತ ಪ್ರಯತ್ನ, ಕಠಿಣ ತರಬೇತಿ ಮತ್ತು ದೇಶಕ್ಕೆ ಚಿನ್ನದ ಪದಕಗಳನ್ನು ತಂದ ಒಬ್ಬ ಸ್ಪೂರ್ತಿದಾಯಕ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವದ ಕಥೆ. ಇದು ದೇವೇಂದ್ರ ಝಾಝರಿಯಾ ಅವರ ಕಥೆ.

1981ರ ಜೂನ್ 10 ರಂದು ರಾಜಸ್ಥಾನದ ಚುರು ಜಿಲ್ಲೆಯ ಝಾಝರಿಯನ್ ಕಿ ಧನಿ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದ ದೇವೇಂದ್ರ ಝಾಝರಿಯಾ, ಅವರ ತಂದೆ ರಾಮ್ ಸಿಂಗ್ ಝಾಝರಿಯಾ ಮತ್ತು ತಾಯಿ ಜೀವನಿ ದೇವಿ. ಎಂಟು ವರ್ಷದವರಿದ್ದಾಗ ವಿದ್ಯುತ್ ಆಘಾತದಿಂದ ಎಡಗೈ ಕಳೆದುಕೊಂಡ ನಂತರ, ಅವರ ಬಾಲ್ಯವು ಅನೇಕ ಸವಾಲುಗಳಿಂದ ಕೂಡಿತ್ತು. ಆದರೂ, ಅವರು ಕ್ರೀಡೆಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಆಸಕ್ತಿ ಬೆಳೆಸಿಕೊಂಡರು, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಜಾವೆಲಿನ್ ಥ್ರೋ ಬಗ್ಗೆ.

1997ರಲ್ಲಿ, ದ್ರೋಣಾಚಾರ್ಯ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ವಿಜೇತ ಕೋಚ್ ಆರ್.ಡಿ. ಸಿಂಗ್ ಅವರು ಶಾಲಾ ಕ್ರೀಡಾ ದಿನದ ಸ್ಪರ್ಧೆಯಲ್ಲಿ ದೇವೇಂದ್ರ ಅವರ ಪ್ರತಿಭೆಯನ್ನು ಗುರುತಿಸಿದರು. ಆರ್.ಡಿ. ಸಿಂಗ್ ಅವರ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನದಲ್ಲಿ, ದೇವೇಂದ್ರ ಜಾವೆಲಿನ್ ಥ್ರೋನಲ್ಲಿ ಔಪಚಾರಿಕ ತರಬೇತಿಯನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು. ಅವರ ಬಲವಾದ ಇಚ್ಛಾಶಕ್ತಿ ಮತ್ತು ತರಬೇತಿಯ ಮೇಲಿನ ಸಮರ್ಪಣೆ ಶೀಘ್ರದಲ್ಲೇ ಫಲ ನೀಡಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು.

ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ರಂಗದಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಬಲ್ಯ: ಮೊದಲ ಒಲಿಂಪಿಕ್ ಚಿನ್ನ
ದೇವೇಂದ್ರ ಝಾಝರಿಯಾ ಅವರ ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕ್ರೀಡಾ ಪಯಣವು ಯಶಸ್ಸಿನ ಹೆಜ್ಜೆಗುರುತುಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದೆ:

• 2002: ದಕ್ಷಿಣ ಕೊರಿಯಾದಲ್ಲಿ ನಡೆದ 8ನೇ FESPIC ಗೇಮ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಮೊದಲ ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಚಿನ್ನದ ಪದಕ ಗೆದ್ದರು.
• 2004 ಅಥೆನ್ಸ್ ಪ್ಯಾರಾಲಿಂಪಿಕ್ಸ್: ಇದು ದೇವೇಂದ್ರ ಅವರ ವೃತ್ತಿಜೀವನದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಮೈಲಿಗಲ್ಲು. ಅವರು ಪುರುಷರ ಜಾವೆಲಿನ್ ಥ್ರೋ F46 ವಿಭಾಗದಲ್ಲಿ ಚಿನ್ನದ ಪದಕ ಗೆದ್ದರು, 62.15 ಮೀಟರ್ ಎಸೆದು ಹೊಸ ವಿಶ್ವ ದಾಖಲೆ ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು. ಈ ಚಿನ್ನದ ಪದಕವು ಪ್ಯಾರಾಲಿಂಪಿಕ್ ಕ್ರೀಡಾಕೂಟದಲ್ಲಿ ಚಿನ್ನ ಗೆದ್ದ ಎರಡನೇ ಭಾರತೀಯ ಎಂಬ ಹೆಗ್ಗಳಿಕೆ ತಂದುಕೊಟ್ಟಿತು.
• 2013 ಐಪಿಸಿ ಅಥ್ಲೆಟಿಕ್ಸ್ ವಿಶ್ವ ಚಾಂಪಿಯನ್‌ಶಿಪ್: ಫ್ರಾನ್ಸ್‌ನ ಲಿಯಾನ್‌ನಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಈ ಚಾಂಪಿಯನ್‌ಶಿಪ್‌ನಲ್ಲಿ ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ ಚಿನ್ನದ ಪದಕ ಗೆದ್ದರು.
• 2014 ಏಷ್ಯನ್ ಪ್ಯಾರಾ ಗೇಮ್ಸ್: ಈ ಪಂದ್ಯಾವಳಿಯಲ್ಲಿ ಬೆಳ್ಳಿ ಪದಕ ಗೆದ್ದರು.

ಎರಡನೇ ಒಲಿಂಪಿಕ್ ಚಿನ್ನ ಮತ್ತು ಭಾರತದ ಅತ್ಯಂತ ಯಶಸ್ವಿ ಪ್ಯಾರಾಲಿಂಪಿಯನ್
ಅಥೆನ್ಸ್ ಪ್ಯಾರಾಲಿಂಪಿಕ್ಸ್ ನಂತರ, ದೇವೇಂದ್ರ ಅವರ F46 ವಿಭಾಗವನ್ನು 2008 ಮತ್ತು 2012ರ ಪ್ಯಾರಾಲಿಂಪಿಕ್ಸ್‌ನಿಂದ ಹೊರಗಿಡಲಾಯಿತು. ಇದು ಅವರ ವೃತ್ತಿಜೀವನದಲ್ಲಿ ಒಂದು ದೊಡ್ಡ ಅಡೆತಡೆಯಾಗಿತ್ತು, ಆದರೆ ಅವರು ನಿರಾಶೆಗೊಳ್ಳದೆ, ತಮ್ಮ ತರಬೇತಿಯನ್ನು ಮುಂದುವರಿಸಿದರು ಮತ್ತು ತಮ್ಮ ವಿಭಾಗವನ್ನು ಮತ್ತೆ ಸೇರಿಸುವವರೆಗೂ ಕಾಯುತ್ತಿದ್ದರು. ಅವರ ತಾಳ್ಮೆ ಮತ್ತು ದೃಢತೆ ಫಲ ನೀಡಿತು.

* 2016 ರಿಯೊ ಪ್ಯಾರಾಲಿಂಪಿಕ್ಸ್: ರಿಯೊ ಡಿ ಜನೈರೊದಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಈ ಪ್ಯಾರಾಲಿಂಪಿಕ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ, ದೇವೇಂದ್ರ 63.97 ಮೀಟರ್ ದೂರ ಜಾವೆಲಿನ್ ಎಸೆದು ತಮ್ಮದೇ ಆದ ವಿಶ್ವ ದಾಖಲೆಯನ್ನು ಉತ್ತಮಪಡಿಸಿಕೊಂಡು ಎರಡನೇ ಒಲಿಂಪಿಕ್ ಚಿನ್ನದ ಪದಕ ಗೆದ್ದರು. ಈ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸಾಧನೆಯೊಂದಿಗೆ, ಅವರು ಪ್ಯಾರಾಲಿಂಪಿಕ್ ಕ್ರೀಡಾಕೂಟದಲ್ಲಿ ಎರಡು ಚಿನ್ನದ ಪದಕಗಳನ್ನು ಗೆದ್ದ ಮೊದಲ ಭಾರತೀಯ ಪ್ಯಾರಾಲಿಂಪಿಯನ್ ಎಂಬ ಹೆಗ್ಗಳಿಕೆಗೆ ಪಾತ್ರರಾದರು.

• 2020 ಟೋಕಿಯೋ ಪ್ಯಾರಾಲಿಂಪಿಕ್ಸ್ (2021ರಲ್ಲಿ ನಡೆಯಿತು): ಟೋಕಿಯೋದಲ್ಲಿ, ಅವರು 64.35 ಮೀಟರ್ ಎಸೆದು ಬೆಳ್ಳಿ ಪದಕ ಗೆಲ್ಲುವ ಮೂಲಕ ತಮ್ಮ ಮೂರನೇ ಒಲಿಂಪಿಕ್ ಪದಕವನ್ನು ಗಳಿಸಿದರು. ಈ ಸಾಧನೆಯು ಅವರನ್ನು ಭಾರತದ ಅತ್ಯಂತ ಹೆಚ್ಚು ಪದಕ ಗೆದ್ದ ಪ್ಯಾರಾಲಿಂಪಿಯನ್ ಆಗಿ ಮಾಡಿತು.

ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು ಮತ್ತು ಗೌರವಗಳು
ದೇವೇಂದ್ರ ಝಾಝರಿಯಾ ಅವರ ಅಸಾಧಾರಣ ಸಾಧನೆಗಳಿಗಾಗಿ ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರವು ಹಲವಾರು ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳನ್ನು ನೀಡಿ ಗೌರವಿಸಿದೆ:

• 2004: ಅರ್ಜುನ ಪ್ರಶಸ್ತಿ
• 2012: ಪದ್ಮಶ್ರೀ (ಪದ್ಮಶ್ರೀ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಪಡೆದ ಮೊದಲ ಪ್ಯಾರಾಲಿಂಪಿಯನ್)
• 2017: ಮೇಜರ್ ಧ್ಯಾನ್ ಚಂದ್ ಖೇಲ್ ರತ್ನ ಪ್ರಶಸ್ತಿ (ಭಾರತದ ಅತ್ಯುನ್ನತ ಕ್ರೀಡಾ ಗೌರವ, ಇದನ್ನು ಪಡೆದ ಮೊದಲ ಪ್ಯಾರಾ-ಅಥ್ಲೀಟ್)
• 2022: ಪದ್ಮ ಭೂಷಣ (ಭಾರತದ ಮೂರನೇ ಅತ್ಯುನ್ನತ ನಾಗರಿಕ ಪ್ರಶಸ್ತಿ, ಇದನ್ನು ಪಡೆದ ಮೊದಲ ಪ್ಯಾರಾ-ಅಥ್ಲೀಟ್) ಈ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು ಅವರ ಶ್ರದ್ಧೆ, ಸಮರ್ಪಣೆ ಮತ್ತು ಭಾರತೀಯ ಕ್ರೀಡಾ ಕ್ಷೇತ್ರಕ್ಕೆ ಅವರು ನೀಡಿದ ಅಸಾಧಾರಣ ಕೊಡುಗೆಗೆ ಸಿಕ್ಕ ಮನ್ನಣೆಯಾಗಿದೆ. ದೇವೇಂದ್ರ ಝಾಝರಿಯಾ ಅವರ ಪತ್ನಿ ಮಂಜು ಝಾಝರಿಯಾ ಕೂಡ ಮಾಜಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಟ್ಟದ ಕಬಡ್ಡಿ ಆಟಗಾರ್ತಿ. ಈ ದಂಪತಿಗೆ ಜಿಯಾ ಎಂಬ ಮಗಳು ಮತ್ತು ಕವನ್ ಎಂಬ ಮಗನಿದ್ದಾನೆ. ದೇವೇಂದ್ರ ತಮ್ಮ ಕ್ರೀಡಾ ವೃತ್ತಿಯ ಜೊತೆಗೆ ಭಾರತೀಯ ರೈಲ್ವೆಯಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ರಾಜಕೀಯಕ್ಕೂ ಪ್ರವೇಶಿಸಿದ್ದಾರೆ, ಪ್ಯಾರಾಲಿಂಪಿಕ್ ಕಮಿಟಿ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ (PCI) ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿ ಅವಿರೋಧವಾಗಿ ಆಯ್ಕೆಯಾಗಿದ್ದಾರೆ.
  ಅವರ ಜೀವನ ಕಥೆ ಅಸಂಖ್ಯಾತರಿಗೆ ಸ್ಫೂರ್ತಿಯಾಗಿದೆ. ಅವರು ದೈಹಿಕ ಸವಾಲುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವವರಿಗೆ ಮತ್ತು ತಮ್ಮ ಕನಸುಗಳನ್ನು ಬೆನ್ನಟ್ಟಲು ಬಯಸುವ ಯುವಕರಿಗೆ ಒಂದು ರೋಲ್ ಮಾಡೆಲ್ ಆಗಿದ್ದಾರೆ. ತಮ್ಮ ಸಾಧನೆಗಳ ಮೂಲಕ, ಅವರು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಪ್ಯಾರಾ-ಕ್ರೀಡೆಗಳಿಗೆ ಅರಿವು ಮತ್ತು ಬೆಂಬಲವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುವಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸಿದ್ದಾರೆ. ದೇವೇಂದ್ರ ಝಾಝರಿಯಾ ಅವರ ಪಯಣ ಕೇವಲ ಒಬ್ಬ ಕ್ರೀಡಾಪಟುವಿನ ಕಥೆಯಲ್ಲ; ಇದು ಮಾನವನ ಚೈತನ್ಯದ ವಿಜಯೋತ್ಸವದ ಕಥೆಯಾಗಿದೆ. ಚಿಕ್ಕ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಎದುರಿಸಿದ ದಾರುಣ ದುರಂತದಿಂದ ಹಿಡಿದು, ಪ್ಯಾರಾಲಿಂಪಿಕ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಮೂರು ಪದಕಗಳನ್ನು (ಎರಡು ಚಿನ್ನ ಮತ್ತು ಒಂದು ಬೆಳ್ಳಿ) ಗೆದ್ದು ವಿಶ್ವ ದಾಖಲೆಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸುವವರೆಗೆ, ಅವರ ಕಥೆ ಅಚಲ ಮನೋಬಲ ಮತ್ತು ಅಸಾಧಾರಣ ಸಾಧನೆಯ ಪ್ರತೀಕವಾಗಿದೆ. ತಮ್ಮ ಅಪ್ರತಿಮ ಯಶಸ್ಸು ಮತ್ತು ಭಾರತೀಯ ಕ್ರೀಡೆಗೆ ನೀಡಿದ ಕೊಡುಗೆಯ ಮೂಲಕ, ದೇವೇಂದ್ರ ಝಾಝರಿಯಾ ನಿಜಕ್ಕೂ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹೀರೋ ಆಗಿ ಹೊರಹೊಮ್ಮಿದ್ದಾರೆ, ಅಸಂಖ್ಯಾತರಿಗೆ ಸವಾಲುಗಳನ್ನು ಮೆಟ್ಟಿ ನಿಲ್ಲಲು ಪ್ರೇರಣೆ ನೀಡಿದ್ದಾರೆ.