ಬೆಳಗಿನ ಜಾವದ ಮಂಜಿನ ನಡುವೆ, ಹಸಿರಿನಿಂದ ಆವೃತ್ತವಾದ ದಾರಿಯಲ್ಲಿ ಸಾಗಿದಂತೆ, ಒಂದು ಪುರಾತನ ದೇಗುಲದ ಕಥೆ ನಿಮ್ಮನ್ನು ಸೆಳೆಯುತ್ತದೆ. ನೇತ್ರಾವತಿ ನದಿಯ ಶಾಂತ ತೀರದಲ್ಲಿ ನಿಂತಿರುವ ಆ ಭವ್ಯ ರಚನೆಯೇ ಇನೋಳಿಯ ಶ್ರೀ ಸೋಮನಾಥೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯ. ಮಂಗಳೂರು ನಗರದಿಂದ ಸುಮಾರು 25 ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ದೂರದಲ್ಲಿರುವ ಈ ಸ್ಥಳ, ಕೇವಲ ಒಂದು ಪ್ರಾರ್ಥನಾ ಮಂದಿರವಲ್ಲ. ಅದು ಕಾಲದ ಆಳದಲ್ಲಿ ಬೇರೂರಿರುವ ಒಂದು ಜೀವಂತ ಸ್ಮಾರಕ. ನೂರಾರು ವರ್ಷಗಳ ಮೌನಕ್ಕೆ ಸಾಕ್ಷಿಯಾಗಿ ನಿಂತಿರುವ ಈ ಕಲ್ಲಿನ ದೇಗುಲ, ತನ್ನ ಪ್ರತಿ ಇಂಚಿನಲ್ಲೂ ಒಂದು ಯುಗದ ಕಥೆಯನ್ನು ಹೇಳುತ್ತದೆ. ಇತಿಹಾಸದ ಹೆಜ್ಜೆ ಗುರುತುಗಳು: ಕಾಲಾತೀತ ಸೌಂದರ್ಯದ ಅನಾವರಣ ಈ ದೇವಾಲಯದ ಇತಿಹಾಸವು 800 ವರ್ಷಗಳಿಗಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚು ಹಳೆಯದು. 12ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾದ ಈ ದೇವಾಲಯ, ಕೆದಂಬಾಡಿ ಕುಟುಂಬದಿಂದ ಸ್ಥಾಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು ಎಂದು ಇತಿಹಾಸಕಾರರು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. ಒಂದು ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಈ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಆಳಿದ ಕೆದಂಬಾಡಿ ರಾಜಮನೆತನವು, ಕೇವಲ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವನ್ನು ಕಟ್ಟಿದ್ದಲ್ಲದೆ, ಭಕ್ತಿ ಮತ್ತು ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪದ ಒಂದು ಪರಂಪರೆಯನ್ನು ಕೂಡ ಸೃಷ್ಟಿಸಿತು. ಈ ದೇವಾಲಯವು ಆ ಕಾಲದ ಕುಶಲಕರ್ಮಿಗಳ ಅದ್ಭುತ ಕೌಶಲ್ಯಕ್ಕೆ ಮತ್ತು ಧಾರ್ಮಿಕ ಶ್ರದ್ಧೆಗೆ ಜೀವಂತ ಉದಾಹರಣೆಯಾಗಿದೆ. ಇಲ್ಲಿನ ಪ್ರಧಾನ ದೇವರು ಭಗವಾನ್ ಶಿವ, ಮತ್ತು ಲಿಂಗವು ಸ್ವಯಂಭು ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ. ಅಂದರೆ, ಅದು ತಾನಾಗಿಯೇ ಭೂಮಿಯಿಂದ ಉದ್ಭವಿಸಿದೆ ಎಂದು ನಂಬಿಕೆ. ಇದು ಈ ದೇವಾಲಯದ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಮಹತ್ವವನ್ನು ಮತ್ತಷ್ಟು ಹೆಚ್ಚಿಸಿದೆ. ದೇವಾಲಯದ ಮುಖ್ಯದ್ವಾರವನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿಸುತ್ತಿದ್ದಂತೆ, ಒಂದು ಬೇರೆಯದೇ ಲೋಕಕ್ಕೆ ಕಾಲಿಟ್ಟಂತೆ ಅನಿಸುತ್ತದೆ. ಎತ್ತರದ ಧ್ವಜಸ್ತಂಭ ಆಕಾಶಕ್ಕೆ ತಲೆ ಎತ್ತಿ ನಿಂತಿದ್ದು, ಅದರ ಕೆಳಗೆ ನಿಂತು ನೋಡಿದಾಗ, ಹಿಂದಿನ ಯುಗಗಳ ಪ್ರತಿಧ್ವನಿಗಳು ಕೇಳಿಸುತ್ತವೆ. ಇಲ್ಲಿನ ಕಲ್ಲಿನ ಗೋಡೆಗಳಲ್ಲಿ ಕೆತ್ತಲಾಗಿರುವ ಪುರಾತನ ಶಿಲ್ಪಗಳು, ದೇವಾನುದೇವತೆಗಳ ಆಕೃತಿಗಳು, ಮತ್ತು ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಚಿತ್ರಗಳು, ಪ್ರತಿಯೊಂದೂ ತನ್ನದೇ ಆದ ಕಥೆಯನ್ನು ಹೇಳುತ್ತವೆ. ಇಲ್ಲಿನ ಒಂದೊಂದು ಕಲ್ಲೂ, ಶತಮಾನಗಳಿಂದ ನಡೆದುಬಂದ ಪೂಜೆ, ಪ್ರಾರ್ಥನೆ, ಮತ್ತು ನಂಬಿಕೆಗಳ ಮೌನ ಸಾಕ್ಷಿಯಾಗಿದೆ. ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ಇಲ್ಲಿ ನಡೆಯುವ ಶಿವರಾತ್ರಿ ಮತ್ತು ಕಾರ್ತಿಕ ಮಾಸದ ವಿಶೇಷ ಆಚರಣೆಗಳು ಸಾವಿರಾರು ಭಕ್ತರನ್ನು ಆಕರ್ಷಿಸುತ್ತವೆ. ಶಿವರಾತ್ರಿಯಂದು ದೇವಾಲಯವು ದೀಪಾಲಂಕಾರದಿಂದ ಕಂಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ. "ಓಂ ನಮಃ ಶಿವಾಯ" ಎಂಬ ಮಂತ್ರದ ಉಚ್ಚಾರಣೆಯು ದೇವಾಲಯದ ಆವರಣದಲ್ಲಿ ಮಾರ್ದನಿಸುತ್ತದೆ. ಕಾರ್ತಿಕ ಮಾಸದಲ್ಲಿ ನಡೆಯುವ ದೀಪೋತ್ಸವವು, ದೇವಾಲಯದ ಕೆರೆಯ ಅಂಚಿನಲ್ಲಿ ಸಾವಿರಾರು ದೀಪಗಳಿಂದ ಜಗಮಗಿಸುತ್ತದೆ, ಒಂದು ದಿವ್ಯ ದೃಶ್ಯವನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಉತ್ಸವಗಳು ಕೇವಲ ಧಾರ್ಮಿಕ ಆಚರಣೆಗಳಾಗಿ ಉಳಿಯದೆ, ಸಮುದಾಯದ ಒಗ್ಗೂಡುವಿಕೆ ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಅನಾವರಣದ ಕೇಂದ್ರಬಿಂದುಗಳಾಗಿವೆ. ನೇತ್ರಾವತಿ ನದಿಯ ಮಡಿಲಲ್ಲಿ: ಪ್ರಶಾಂತತೆಯ ಅನುಭವ ಇನೋಳಿ ಸೋಮನಾಥೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯದ ಸೌಂದರ್ಯಕ್ಕೆ ಮತ್ತೊಂದು ಆಯಾಮವನ್ನು ನೀಡುವುದು ಅದರ ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿ ಶಾಂತವಾಗಿ ಹರಿಯುವ ನೇತ್ರಾವತಿ ನದಿ. ದೇವಾಲಯದ ಆವರಣದಿಂದ ನದಿಯತ್ತ ಸಾಗಿದಾಗ, ಮರಗಳ ತಂಪಾದ ನೆರಳು ಮತ್ತು ನದಿಯ ಮಧುರವಾದ ಕಲರವವು ನಿಮ್ಮನ್ನು ಸ್ವಾಗತಿಸುತ್ತದೆ. ನದಿಯ ತಟದಲ್ಲಿ ನಿಂತು, ಸೂರ್ಯಾಸ್ತದ ಸುಂದರ ನೋಟವನ್ನು ಕಣ್ಣುಂಬಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಒಂದು ದಿವ್ಯಾನುಭವ. ಚಿನ್ನದ ಬಣ್ಣದ ಸೂರ್ಯನ ಕಿರಣಗಳು ನದಿಯ ನೀರಿನ ಮೇಲೆ ಪ್ರತಿಫಲಿಸಿದಾಗ, ಇಡೀ ವಾತಾವರಣವೇ ಒಂದು ಬಗೆಯ ಶಾಂತ, ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಶಕ್ತಿಯಿಂದ ತುಂಬುತ್ತದೆ. ನದಿಯ ದಡದಲ್ಲಿರುವ ಪುರಾತನ ಸ್ನಾನಘಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಭಕ್ತರು ಪವಿತ್ರ ಸ್ನಾನ ಮಾಡಿ, ದೇವರಿಗೆ ಪೂಜೆ ಸಲ್ಲಿಸುತ್ತಾರೆ. ನದಿಯು ಕೇವಲ ಒಂದು ನದಿಯಾಗಿ ಉಳಿದಿಲ್ಲ. ಅದು ದೇವಾಲಯದ ಅವಿಭಾಜ್ಯ ಅಂಗವಾಗಿದೆ, ಅಲ್ಲಿನ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ವಾತಾವರಣಕ್ಕೆ ಪೋಷಣೆ ನೀಡುತ್ತದೆ. ನದಿಯ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿರುವ ವಿಶಾಲವಾದ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ, ವರ್ಷಕ್ಕೊಮ್ಮೆ ಗಾನಯಜ್ಞ ಮತ್ತು ಇತರ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ನಡೆಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದು ಕೇವಲ ಧಾರ್ಮಿಕ ಸ್ಥಳವಾಗಿರದೆ, ಕಲೆ ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿಯೂ ಬೆಳೆದಿದೆ. ಈ ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಹೆಜ್ಜೆ ಹಾಕಿದಾಗ, ನಗರದ ಗದ್ದಲದಿಂದ ದೂರವಿರುವ ಅದರ ಪ್ರಶಾಂತತೆ ಅಚ್ಚರಿ ಮೂಡಿಸುತ್ತದೆ. ಅಲ್ಲಿನ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಕಲ್ಲೂ ಶತಮಾನಗಳ ಕಥೆಗಳನ್ನು ಗುನುಗುತ್ತಿದ್ದಂತೆ ಅನಿಸುತ್ತದೆ. ಗರ್ಭಗುಡಿಯೊಳಗೆ ಪ್ರವೇಶಿಸಿದಾಗ, ಆ ಪುರಾತನ ಲಿಂಗದ ಮುಂದೆ ನಿಂತು, ಒಂದು ಬಗೆಯ ಅಭೂತಪೂರ್ವ ಶಾಂತಿ ಅಲ್ಲಿ ಆವರಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಹೊರಗಿನ ಪ್ರಪಂಚದ ಎಲ್ಲಾ ಜಂಜಾಟಗಳು ಕ್ಷಣಕಾಲ ಮರೆಯಾಗಿ, ಆತ್ಮದೊಂದಿಗೆ ಸಂಪರ್ಕ ಸಾಧಿಸಿದಂತೆ ಭಾಸವಾಗುತ್ತದೆ. ನದಿಯ ತಟದಲ್ಲಿ, ಮರಗಳ ಕೆಳಗೆ ಕುಳಿತು, ಹರಿಯುವ ನೀರಿನ ನಾದವನ್ನು ಕೇಳುತ್ತಾ ಕಳೆದ ಸಮಯ, ಮನಸ್ಸಿಗೆ ಆಳವಾದ ನೆಮ್ಮದಿಯನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ. ಅಲ್ಲಿನ ಗಾಳಿಯಲ್ಲಿ, ಮಣ್ಣಿನ ವಾಸನೆಯಲ್ಲಿ, ಮತ್ತು ಪ್ರಾಚೀನ ಶಿಲ್ಪಗಳ ಮೌನದಲ್ಲಿ, ಒಂದು ಬಗೆಯ ಸಕಾರಾತ್ಮಕ ಶಕ್ತಿ ಅಡಗಿದೆ. ಇದು ಕೇವಲ ಕಲ್ಲಿನಿಂದ ನಿರ್ಮಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ದೇವಾಲಯವಲ್ಲ, ಬದಲಿಗೆ ಶತಮಾನಗಳಿಂದ ಸಾವಿರಾರು ಜನರ ಭಕ್ತಿಯಿಂದ ಪೋಷಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಒಂದು ಶಕ್ತಿ ಕೇಂದ್ರ. ಮಾನವ ಕೈಚಳಕ ಮತ್ತು ಪ್ರಕೃತಿಯ ಸಮ್ಮಿಲನಕ್ಕೆ ಇದೊಂದು ಜೀವಂತ ಸಾಕ್ಷಿ. ನೀವು ಇತಿಹಾಸ, ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಮತ್ತು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಶಾಂತಿಯನ್ನು ಬಯಸುವವರಾಗಿದ್ದರೆ, ಇನೋಳಿ ಶ್ರೀ ಸೋಮನಾಥೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ನಿಮ್ಮ ಮುಂದಿನ ಪ್ರವಾಸದಲ್ಲಿ ತಪ್ಪದೇ ಭೇಟಿ ನೀಡಿ. ಇನೋಳಿ ಶ್ರೀ ಸೋಮನಾಥೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಭೇಟಿ ನೀಡುವುದು ಕೇವಲ ಒಂದು ಪ್ರವಾಸವಲ್ಲ, ಅದುಇತಿಹಾಸದೊಂದಿಗೆ ಸಂವಾದ, ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕತೆಯೊಂದಿಗೆ ಸಂಪರ್ಕ, ಮತ್ತು ಪ್ರಕೃತಿಯ ಮಡಿಲಲ್ಲಿ ನೆಮ್ಮದಿಯನ್ನು ಹುಡುಕುವ ಒಂದು ಸುಂದರ ಪಯಣ. ನಿಮ್ಮ ಮುಂದಿನ ಪ್ರವಾಸದಲ್ಲಿ ಈ ರಮಣೀಯ ಸ್ಥಳವನ್ನು ಸೇರಿಸಿಕೊಳ್ಳಿ. ಅದರ ಭವ್ಯತೆ ಮತ್ತು ಶಾಂತಿಯನ್ನು ಅನುಭವಿಸಿ.
