ಕುನಾಲ್ ಶಾ: ಭಾರತೀಯ ಫಿನ್‌ಟೆಕ್‌ನ ದೂರದೃಷ್ಟಿಯ ಚಿಂತಕ

ಭಾರತದ ಆರ್ಥಿಕ ಮಹಾನಗರಿ ಮುಂಬೈ, ಅದೆಷ್ಟೋ ಕನಸುಗಳನ್ನು ಹುಟ್ಟುಹಾಕಿದೆ. ಈ ನಗರದ ಚುರುಕುತನದಲ್ಲಿ, ಒಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ವ್ಯವಹಾರ ಮಾದರಿಗಳನ್ನು ಪ್ರಶ್ನಿಸಿ, ಗ್ರಾಹಕರ ನಡವಳಿಕೆಗಳನ್ನು ಆಳವಾಗಿ ಅರ್ಥೈಸಿಕೊಂಡು, ವಿಭಿನ್ನವಾಗಿ ಯೋಚಿಸಲು ಶುರುಮಾಡಿದ. ಕೇವಲ ಹಣಕಾಸಿನ ವಹಿವಾಟುಗಳನ್ನು ಸರಳೀಕರಿಸುವುದಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲದೆ, ಗ್ರಾಹಕರ ವಿಶ್ವಾಸ, ಶಿಸ್ತು ಮತ್ತು ಮೌಲ್ಯವರ್ಧಿತ ಸೇವೆಗಳ ಮೂಲಕ ಹೊಸ ಇಕೋಸಿಸ್ಟಮ್‌ಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸುವುದು ಅವರ ದೃಷ್ಟಿಯಾಗಿತ್ತು. ಅವರ ಪಯಣವು ಒಂದು ಯಶಸ್ವಿ ಉದ್ಯಮದಿಂದ ಮತ್ತೊಂದಕ್ಕೆ, ಪ್ರತಿ ಬಾರಿ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ಕ್ರಾಂತಿಕಾರಕ ಬದಲಾವಣೆ ತರುವ ಪ್ರಯತ್ನದಿಂದ ಗುರುತಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ.

ಫಿನ್‌ಟೆಕ್ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಹೊಸ ಅಧ್ಯಾಯಗಳನ್ನು ಬರೆದ, ಗ್ರಾಹಕರ ಮಾನಸಿಕತೆಯನ್ನು ಆಳವಾಗಿ ಅರಿಯುವ ಕುನಾಲ್ ಶಾ ಅವರ ಕಥೆ ಇದು. ಸದ್ದಿಲ್ಲದೆ ಚಿಂತಿಸುವ, ಆದರೆ ದೊಡ್ಡ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಬದಲಾವಣೆ ತರುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಒಬ್ಬ ನಾಯಕನ ಪಯಣ.

 1983ರ ಮೇ 20 ರಂದು ಮುಂಬೈನಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದ ಕುನಾಲ್ ಶಾ, ವಿಶಿಷ್ಟ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಹಿನ್ನೆಲೆ ಹೊಂದಿದ್ದಾರೆ. ಅವರು ಮುಂಬೈನ ವಿಲ್ಸನ್ ಕಾಲೇಜ್‌ನಿಂದ ತತ್ವಶಾಸ್ತ್ರದಲ್ಲಿ ಬ್ಯಾಚುಲರ್ ಆಫ್ ಆರ್ಟ್ಸ್ (BA) ಪದವಿ ಪಡೆದರು. ತತ್ವಶಾಸ್ತ್ರದ ಈ ಹಿನ್ನೆಲೆಯು ಅವರಿಗೆ ಮಾನವ ನಡವಳಿಕೆ, ಪ್ರೇರಣೆಗಳು ಮತ್ತು ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಆಳವಾದ ಒಳನೋಟವನ್ನು ನೀಡಿತು, ಇದು ಅವರ ಉದ್ಯಮಶೀಲತೆಯ ಪಯಣದಲ್ಲಿ ನಿರ್ಣಾಯಕ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸಿತು. ನಂತರ ಅವರು ನಾರ್ಸಿ ಮೋಂಜಿ ಇನ್‌ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್ ಆಫ್ ಮ್ಯಾನೇಜ್‌ಮೆಂಟ್ ಸ್ಟಡೀಸ್ (NMIMS) ನಲ್ಲಿ ಎಂಬಿಎ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಕ್ಕೆ ಸೇರಿಕೊಂಡರೂ, ಕೆಲವೇ ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ಅದನ್ನು ತೊರೆದರು.

ಕುನಾಲ್ ಶಾ ಅವರ ಉದ್ಯಮಶೀಲತೆಯ ಮೊದಲ ಹೆಜ್ಜೆ ಪೈಸಾಬ್ಯಾಕ್ (PaisaBack) ಎಂಬ ಕ್ಯಾಶ್‌ಬ್ಯಾಕ್ ಮತ್ತು ಪ್ರಚಾರದ ರಿಯಾಯಿತಿ ವೇದಿಕೆಯೊಂದಿಗೆ ಬಂದಿತು. ಇದು ನಿರೀಕ್ಷಿತ ಮಟ್ಟಿಗೆ ಯಶಸ್ಸು ಕಾಣದಿದ್ದರೂ, ಡಿಜಿಟಲ್ ಪಾವತಿಗಳ ಜಗತ್ತು ಮತ್ತು ಗ್ರಾಹಕರ ಬೇಡಿಕೆಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಅವರಿಗೆ ಅಮೂಲ್ಯ ಅನುಭವಗಳನ್ನು ನೀಡಿತು. ಈ ಆರಂಭಿಕ ಪ್ರಯತ್ನಗಳು ಅವರ ಭವಿಷ್ಯದ ದೊಡ್ಡ ಯೋಜನೆಗಳಿಗೆ ಅಡಿಪಾಯ ಹಾಕಿದವು.

 ಕುನಾಲ್ ಶಾ ಅವರ ವೃತ್ತಿಜೀವನಕ್ಕೆ ದೊಡ್ಡ ತಿರುವು ಸಿಕ್ಕಿದ್ದು 2010ರಲ್ಲಿ ಸಂದೀಪ್ ಟಂಡನ್ ಅವರೊಂದಿಗೆ ಫ್ರೀಚಾರ್ಜ್ (FreeCharge) ಅನ್ನು ಸಹ-ಸ್ಥಾಪಿಸಿದಾಗ. ಫ್ರೀಚಾರ್ಜ್ ಮೊಬೈಲ್, ಡಿಟಿಎಚ್ ಮತ್ತು ಇತರೆ ಬಿಲ್‌ಗಳಿಗೆ ರೀಚಾರ್ಜ್ ಮಾಡುವ ಡಿಜಿಟಲ್ ಪಾವತಿ ವೇದಿಕೆಯಾಗಿದ್ದು, ಬಳಕೆದಾರರಿಗೆ ಪ್ರತಿ ರೀಚಾರ್ಜ್‌ಗೆ ಸಮಾನ ಮೌಲ್ಯದ ಕೂಪನ್‌ಗಳನ್ನು ನೀಡುವ ವಿಶಿಷ್ಟ ಮಾದರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು. ಈ ಹೊಸ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯು ಭಾರತೀಯ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ತ್ವರಿತವಾಗಿ ಹಿಟ್ ಆಯಿತು, ಲಕ್ಷಾಂತರ ಬಳಕೆದಾರರನ್ನು ಆಕರ್ಷಿಸಿತು.

ಫ್ರೀಚಾರ್ಜ್ ಕೇವಲ ರೀಚಾರ್ಜ್ ವೇದಿಕೆಯಾಗಿರದೆ, ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಡಿಜಿಟಲ್ ಪಾವತಿಗಳ ಕ್ರಾಂತಿಗೆ ನಾಂದಿ ಹಾಡಿತು. ಇದರ ಯಶಸ್ಸು ಎಷ್ಟು ದೊಡ್ಡದಾಗಿತ್ತೆಂದರೆ, 2015ರಲ್ಲಿ ಇ-ಕಾಮರ್ಸ್ ದೈತ್ಯ ಸ್ನ್ಯಾಪ್‌ಡೀಲ್ (Snapdeal) ಫ್ರೀಚಾರ್ಜ್ ಅನ್ನು ಸುಮಾರು $400 ಮಿಲಿಯನ್ (₹2,500 ಕೋಟಿಗೂ ಅಧಿಕ) ಮೊತ್ತಕ್ಕೆ ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಂಡಿತು. ಇದು ಭಾರತೀಯ ಸ್ಟಾರ್ಟ್‌ಅಪ್ ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಸ್ವಾಧೀನಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿತ್ತು. ಕುನಾಲ್ ಶಾ ಅವರು 2016ರ ಅಕ್ಟೋಬರ್‌ನಲ್ಲಿ ಫ್ರೀಚಾರ್ಜ್‌ನಿಂದ ಹೊರಬರುವ ಮೊದಲು ಅದರ ಸಿಇಒ ಆಗಿ ಮುಂದುವರೆದರು. ಈ ಯಶಸ್ವಿ ನಿರ್ಗಮನವು ಅವರನ್ನು ಭಾರತೀಯ ಉದ್ಯಮಶೀಲತಾ ವಲಯದಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ವ್ಯಕ್ತಿಯನ್ನಾಗಿ ಗುರುತಿಸಿತು.

ಸಿಆರ್‌ಇಡಿ (CRED): ವಿಶ್ವಾಸಾರ್ಹತೆ ಆಧಾರಿತ ಫಿನ್‌ಟೆಕ್
ಫ್ರೀಚಾರ್ಜ್‌ನ ಯಶಸ್ವಿ ನಿರ್ಗಮನದ ನಂತರ, ಕುನಾಲ್ ಶಾ ಒಂದು ಸಣ್ಣ ವಿರಾಮ ತೆಗೆದುಕೊಂಡು, ಭಾರತೀಯ ಆರ್ಥಿಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿನ ನ್ಯೂನತೆಗಳು ಮತ್ತು ಗ್ರಾಹಕರ ನಡವಳಿಕೆಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಆಳವಾಗಿ ಚಿಂತಿಸಿದರು. ಇದರ ಫಲವೇ 2018ರಲ್ಲಿ ಸಿಆರ್‌ಇಡಿ (CRED) ಸ್ಥಾಪನೆ. ಸಿಆರ್‌ಇಡಿ ಒಂದು ಸದಸ್ಯತ್ವ ಆಧಾರಿತ ವೇದಿಕೆಯಾಗಿದ್ದು, ಕ್ರೆಡಿಟ್ ಕಾರ್ಡ್ ಬಿಲ್‌ಗಳನ್ನು ಪಾವತಿಸುವ ಮೂಲಕ ಬಳಕೆದಾರರಿಗೆ ವಿಶೇಷ ಬಹುಮಾನಗಳು ಮತ್ತು ಪ್ರಯೋಜನಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. ಇದರ ವಿಶಿಷ್ಟತೆಯೆಂದರೆ, ಇದು ಕೇವಲ ಉತ್ತಮ ಕ್ರೆಡಿಟ್ ಸ್ಕೋರ್ ಹೊಂದಿರುವವರಿಗೆ ಮಾತ್ರ ಪ್ರವೇಶವನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ, ಆ ಮೂಲಕ ಉನ್ನತ ಮಟ್ಟದ ವಿಶ್ವಾಸಾರ್ಹ ಸಮುದಾಯವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸುತ್ತದೆ.

"ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಸಂಪತ್ತಿನ ಕೊರತೆಯಿಲ್ಲ; ದಕ್ಷ ವಿತರಣೆಯ ಕೊರತೆಯಿದೆ" ಎಂಬುದು ಕುನಾಲ್ ಅವರ ಮೂಲ ತತ್ವಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. ಸಿಆರ್‌ಇಡಿ ಅತ್ಯಂತ ವೇಗವಾಗಿ ಬೆಳೆದು, $6.4 ಶತಕೋಟಿಗೂ ಹೆಚ್ಚು ಮೌಲ್ಯದ ಯೂನಿಕಾರ್ನ್ ಕಂಪನಿಯಾಗಿ ಹೊರಹೊಮ್ಮಿತು. ಇದು 2020 ರಿಂದ 2023 ರವರೆಗೆ ಇಂಡಿಯನ್ ಪ್ರೀಮಿಯರ್ ಲೀಗ್ (IPL) ನ ಅಧಿಕೃತ ಪ್ರಾಯೋಜಕತ್ವವನ್ನು ಸಹ ಪಡೆದುಕೊಂಡಿತು, ಇದು ಅದರ ಬ್ರ್ಯಾಂಡ್ ಮೌಲ್ಯವನ್ನು ಮತ್ತಷ್ಟು ಹೆಚ್ಚಿಸಿತು. ಸಿಆರ್‌ಇಡಿ ಕೇವಲ ಬಿಲ್ ಪಾವತಿ ಅಪ್ಲಿಕೇಶನ್ ಆಗಿರದೆ, ಬಳಕೆದಾರರಿಗೆ ಸಾಲದ ಆಯ್ಕೆಗಳು, ಮನೆಯ ಬಾಡಿಗೆ ಪಾವತಿಗಳು ಮತ್ತು ಇತರೆ ಹಣಕಾಸು ಸೇವೆಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುವ ಸಮಗ್ರ ವೇದಿಕೆಯಾಗಿದೆ.

ಏಂಜೆಲ್ ಹೂಡಿಕೆ ಮತ್ತು ಚಿಂತನಶೀಲ ನಾಯಕತ್ವ
ಕುನಾಲ್ ಶಾ ಕೇವಲ ಉದ್ಯಮಿಯಾಗಿರದೆ, ಸಕ್ರಿಯ ಏಂಜೆಲ್ ಹೂಡಿಕೆದಾರರಾಗಿಯೂ ಗುರುತಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ಅವರು ರೇಜರ್‌ಪೇ (Razorpay), ಅನ್‌ಅಕಾಡೆಮಿ (Unacademy), ಭಾರತ್‌ಪೇ (BharatPe) ಸೇರಿದಂತೆ 200ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಸ್ಟಾರ್ಟ್‌ಅಪ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಹೂಡಿಕೆ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ. ತಮ್ಮ ಹೂಡಿಕೆಗಳ ಮೂಲಕ, ಅವರು ಭಾರತದ ಸ್ಟಾರ್ಟ್‌ಅಪ್ ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗೆ ಅಪಾರ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡಿದ್ದಾರೆ, ಹೊಸ ಉದ್ಯಮಿಗಳಿಗೆ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನ ಮತ್ತು ಬಂಡವಾಳವನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ.

ಅವರು ಸಾಮಾಜಿಕ ಮಾಧ್ಯಮದಲ್ಲಿ, ವಿಶೇಷವಾಗಿ X (ಹಿಂದೆ ಟ್ವಿಟರ್) ನಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಚಿಂತನಶೀಲ ವಿಚಾರಗಳನ್ನು ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳಲು ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಗ್ರಾಹಕ ನಡವಳಿಕೆ, ಮಾನವ ಮನೋವಿಜ್ಞಾನ, ಹಣಕಾಸು, ಮತ್ತು ಉದ್ಯಮಶೀಲತೆಯ ಕುರಿತು ಅವರ ಅನನ್ಯ ದೃಷ್ಟಿಕೋನಗಳು ದೊಡ್ಡ ಮಟ್ಟದ ಅನುಯಾಯಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ. "ಡೆಲ್ಟಾ 4 ಫ್ರೇಮ್‌ವರ್ಕ್" ನಂತಹ ಅವರ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಗಳು ಉದ್ಯಮ ವಲಯದಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಚರ್ಚಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿವೆ, ಇದು ಒಂದು ಉತ್ಪನ್ನ ಅಥವಾ ಸೇವೆಯು ಅದರ ಹಿಂದಿನದಕ್ಕಿಂತ ಕನಿಷ್ಠ 4 ಪಾಯಿಂಟ್ ಉತ್ತಮವಾಗಿದ್ದರೆ ಮಾತ್ರ ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಬಲ್ಲದು ಎಂದು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ.

ಕುನಾಲ್ ಶಾ ಅವರ ಯಶಸ್ಸಿನ ಪಯಣವು ಸಂಪೂರ್ಣ ಸುಗಮವಾಗಿರಲಿಲ್ಲ. ಫ್ರೀಚಾರ್ಜ್ ಅನ್ನು ಸ್ನ್ಯಾಪ್‌ಡೀಲ್‌ಗೆ ಮಾರಾಟ ಮಾಡಿದ ನಂತರ, ಆ ಸಂಸ್ಥೆಯು ನಿರೀಕ್ಷಿತ ಮಟ್ಟಿಗೆ ಯಶಸ್ಸು ಕಾಣದೆ ಕೊನೆಗೆ ಆಕ್ಸಿಸ್ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗೆ ಕಡಿಮೆ ಬೆಲೆಗೆ ಮಾರಾಟವಾಯಿತು. ಇದು ಕುನಾಲ್ ಅವರ ನಿರ್ಧಾರಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಕೆಲವರಿಗೆ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಹುಟ್ಟುಹಾಕಿತು.

ಸಿಆರ್‌ಇಡಿ ಕೂಡ ಅದರ ವ್ಯವಹಾರ ಮಾದರಿ ಮತ್ತು ಲಾಭದಾಯಕತೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ವಿವಾದಗಳನ್ನು ಎದುರಿಸಿತು. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಕುನಾಲ್ ಅವರು ಸಿಆರ್‌ಇಡಿ ಲಾಭದಾಯಕವಾಗುವವರೆಗೆ ತಾವಾಗಿಯೇ ಕೇವಲ ₹15,000 ಮಾಸಿಕ ಸಂಬಳ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತೇನೆ ಎಂದು ಹೇಳುವ ಮೂಲಕ ತಮ್ಮ ಬದ್ಧತೆಯನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಈ ವಿವಾದಗಳು ಮತ್ತು ಸವಾಲುಗಳ ಹೊರತಾಗಿಯೂ, ಅವರು ತಮ್ಮ ದೃಷ್ಟಿಯ ಮೇಲೆ ಅಚಲವಾದ ನಂಬಿಕೆ ಇಟ್ಟು, ತಮ್ಮ ಕಂಪನಿಗಳನ್ನು ಮುನ್ನಡೆಸಿಕೊಂಡು ಬಂದಿದ್ದಾರೆ.

ಕುನಾಲ್ ಶಾ ಅವರ ಪಯಣ ಕೇವಲ ಒಬ್ಬ ಉದ್ಯಮಿಯ ಕಥೆಯಲ್ಲ; ಇದು ತತ್ವಶಾಸ್ತ್ರದ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಿಂದ ಬಂದು, ಹಣಕಾಸು ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಕ್ರಾಂತಿಕಾರಕ ಬದಲಾವಣೆಗಳನ್ನು ತಂದ ಒಬ್ಬ ದೂರದೃಷ್ಟಿಯ ನಾಯಕನ ಕಥೆ. ಅವರ ನಾಯಕತ್ವ, ಗ್ರಾಹಕ ಕೇಂದ್ರಿತ ಚಿಂತನೆ, ಮತ್ತು ಹೊಸತನದ ಹಂಬಲವು ಅಸಂಖ್ಯಾತ ಉದ್ಯಮಿಗಳಿಗೆ ಪ್ರೇರಣೆಯಾಗಿದೆ. "ಕಾರ್ಬನ್ ಆಫ್ ಟ್ರಸ್ಟ್" (വിಶ್ವಾಸದ ಇಂಗಾಲ) ಎಂಬ ಅವರ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯು ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ಪರಸ್ಪರ ವಿಶ್ವಾಸದ ಮಹತ್ವವನ್ನು ಎತ್ತಿ ತೋರಿಸುತ್ತದೆ, ಇದು ಅವರ ವ್ಯವಹಾರ ತತ್ವಶಾಸ್ತ್ರದ ಮೂಲಾಧಾರವಾಗಿದೆ.

"ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಪರಿಹರಿಸುವುದನ್ನು ಆನಂದಿಸಿ. ಜನರು ಇಷ್ಟಪಡುವ ಮತ್ತು ಪಾವತಿಸಲು ಸಿದ್ಧರಿರುವಂತಹ ನಿಜವಾದ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಪರಿಹರಿಸಿದಾಗ ಮಾತ್ರ ದೊಡ್ಡ ವ್ಯವಹಾರಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಬಹುದು."

-ಕುನಾಲ್ ಶಾ